Dé Céadaoin, Feabhra 25, 2009

irisí clóite ar an dé deiridh?

Cad atá i ndán don bhfoilsitheoireacht chlóite?

Níl an cuma ar an scéal go mbeidh sé láidir go leor amach anseo de réir na dtuairiscí atá foilsithe (aisteach go leor é seo) sna meáin chlóite gach lá.

Nuachtáin seanabhunaithe sna Stáit Aontaithe i mbaol, gearradh siar sna nuachtáin in Éirinn agus deireadh saoil sroichte ag cuid mhaith irisí nua.

Gan amhras i margadh beag na hÉireann tá sé níos deacra marachtaint agus brábús a dhéanamh ar droim phobail sainspéise go háirithe i réimse an cheoil, faisin- rudaí 'fánacha' mar sin. Tá a fhios ag a saol agus a mháthair nach bhfuil an t-airgead sa bhreis -ioncam indiuscartha (disposable income) ag daoine na laethanta seo.

Mar sin bhí spéis agam sa scéal a fhoilsíodh ar State Magazine maidin inniu ar rá go bhfuil iris cheoil eile tithe i léig agus nach mbeidh sé ar fáil ach ar an idirlíon as seo amach. Luaitear irisí eile a bhí ar fáil go dtí le gairid-Foggy Notions, Mongrel, The Event Guide agus State iadféin nach bhfuil foilsithe i gcló a thuillleadh ach mar is léir tá State ar fáil ar an idirlíon anois.

Is mór an trua é sin, chuir na hirisí seo léargas agus dearcadh as an ngnáth ar fáil -cur chuige úr agus óg agus tá an roth ag casadh arís sa choai nach bhfuil ach na hirisí seanbhunaithe, traidisiúnta ar nós Hotpress ar fáil go forleathan sna siopaí anois.

Bhuel conas mar a bhaineann sé seo leis an nGaeilge? Tá plé ar seo ar Blag de chuid Chonchubair Ó Liatháin, iGaeilge fear a bhfuil seantaithí aige ar na méain chlóite agus anois tá an réalta ag ardú sna meáin úra chomh maith, níl daoine sásta le cur chuige ag Comhar agus iad ag déanamh comparáide idir í agus Nós.

Mar a tharlaíonn i saol na Gaeilge go minic in ionad a bheith ag tabhairt amhach faoi foilseacháin eile na leathanta seo b'fhéidir go bhfuo gá anois tacaíocht a léiriú.

mar cé go bhfuil irisí ar nós Comhar agus Foinse ag fáil tacaíocht Stáit anois ní fios go díreach cad atá i ndán dóibh amach anseo, os rud go mbítear ag brath ar spriocphobal beag sainspéise.

ach tá rud amháin soiléir, tá gluaiseacht ann i dtreo an idirlín agus is deacair é sin a sheachaint anois.

caithfimid go léir glacadh leis mar is é sin an bealach cumarsáide is fearr atá againn anois mar phobal Gaeilge.

Dé Máirt, Feabhra 24, 2009

nuachtlitir eile ar an mbealach....




Dé Máirt in oifigí Chomhdháil Náisiúnta na Gaeilge agus bím gafa le eagarthóireacht na nuachtlitreach atá againn EOLAS!


Scaipfear EOLAS! gach coicís ar thart ar os cionn 5,000 síntiúsóirí agus tá sí saor is aice. Tá forbairt as cuimse tagtha ar an nuachtlitreach le dhá bhliain anuas agus dé ghnáth is í an fhadb is mó a bhíonn againn ná ábhar a roghnú in ionad é a bhailliú!


Faighimid eolas ar cláir raidió.cláir teilifíse nua, ranganna gaeilge, feachtais nua atá ag na heagraíochtaí Ghaeilge, Seachtain na Gaeilge agus rudaí mar sin sa bhosca isteach gach lá!


Tá súil againn leagan nua dátheangach a scaipeadh i Mí an Mhárta nuair a seolafar an leagan nua do Gaeport, gaelport 2.0 mar a thug daoine áirithe air....

Ó na hathruithe atá le teacht sa mhí atá romhainn!!!

Beimid i lorg tuairimí na léitheoirí i gconaí! Aon moltaí agat? Dheineamar suirbhé ar líne le déanaí agus tháinig moltaí suntasacha chun cinn ann...
an jab atá romhainn anois ná iad a chur i bhfeidhm!!

Dé hAoine, Feabhra 20, 2009

An Bille Carthanas,2007



Faoi dheireadh thiar thall, tá an Bille seo faoi lámh an Uachtáráin réidh le síniú agus táthar ag súil go achtófar é an tseachtain seo chugainn! (Feabhra,2009!!)

Cad a ciallóidh sé sin sin do eagraíochtaí dheonacha? Bhuel chuaigh beirt ón gComhdháil chuig seimineár a bhí eagraithe ag An Roth (The Wheel) agus curtha i láthair ag Ivan Cooper. Is léir gur dhein an tUasal Cooper go leor oibre ar an ábhar mar bhí se in ann tagairt a dhéanamh do mionsonraí (agus fíor-mionsonraí casta a bhí i gceist) an bhille agus ceisteanna na n-eagraíochtaí deonacha a fhreagairt!


Ní pléifidh mé mionsonraí an bhille anseo ach má tá cheist ag aon duine ó earnáil dheonach na Gaeilge déanfaimid gach iarracht cabhair a thabhairt leo. Go príomh bunófar rialathóir na gCarthanas, beidh ar gach carthanas clárú leis an rialathóir. Leagtar síos sa bhille an mhíniú atá ann ar 'Charitable Purpose' agus tá sé sin leathan go maith ach fágadh grúpaí spóirt agus grúpaí atá ag déanmah abhchóideachta ar son cearta daonna ar lár, rud nach bhfuil an earnáil dheonach ró-shásta faoi ach is léir nach raibh an Roinn GPTG sásta géilleadh ar an gceist seo.


Beidh córas trédhearcach i bhfeidhm agus beidh an pobal in ann tuilleadh eolais a fháil faoi cúrsaí airgeadais sna carthanais mar chuid den bhille beidh rialú ann ar tiomsú airgead tirim agus tiomsú airgead eile ( mar shampla na 'Chuggers' a bhíonn ar sráideanna na tíre ag iarraidh airgid a thiomsú trí dhochar dhíreach (direct debit) Ina theannta sin beidh rialú ar daoine a bhíonn ag déanamh bailliúcháin éadaí agus daoine amhrasacha a mbíonn ag díol cártaí aifrinn agus mar sin de.


Tá an bille féin casta go leor agus tá go leor impleachtaí ann d' eagraíochtaí agus freagrachtaí curtha orthu ach gan amhras cahbhróidh an Bille go leor lena gcás agus beidh múinín ag an pobal as na seirbhísí atá á tairiscint ag carthanais , conas mar a tiomsaítear airgead agus conas mar a riartar iad.

Déardaoin, Feabhra 19, 2009

scéal spéisiúl faoin aistriuchán san Aontas Eorpach



English language interpreters become endangered species
Irish Times

EOIN BURKE-KENNEDY
The English language will soon be deposed as the dominant linguistic force within the European Commission's interpreting services, it was revealed today.
The Commission is set to lose one third of its English language interpreters by 2015 due to retirement and a shortage of new recruits means there will soon be more French, German and even Italian interpreters working within its institutions....................

Although the universities are beginning to produce a steady flow of good candidates for our accreditation tests, as yet the numbers coming on stream are not sufficient to meet present or projected demand, particularly in view of the age pyramid in the English interpreting unit,” it said.

Director of the European Commission Representation in Ireland Martin Territt said: "DG Translation, the Commission's service responsible for translating documentation, is facing a major generational change. It is expected to lose at least 20 per cent of its staff by 2015.”
"At the same time, demand for translation into English has increased 45 per cent over the last five years as 11 new official languages have been adopted by the EU.

"We need the best translators with English as a first language. Irish people are in a unique position to work in a stimulating and rewarding career in a core European Institution," he said

Cogar: Craoltóirí Neamhspleácha Raidió ar an eolas!


Foilsíodh eagrán eile don nuachtlitir leictreonach Cogar an tseachtain seo. Cuirtear ar fáil do chraoltóirí raidió fud fad na tíre go leictreonach í leis an aidhm an Ghaeilge a chur chun cinn san earnáil raidió.

Is tionscadal comhpháirtíochta í Cogar idir Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge agus Coimisiún Craolacháin na hÉireann agus táimid buíoch dóibh as an tacaíocht leanúnach a chuirtear ar fáil dúinn.

Díríonn Cogar ar scéalta atá i mbéal an phobail, eachtraí na gcraoltóirí iad féin, na deacrachtaí a chuirtear os a gcomhair agus gan amhras ar dul chun cinn na Gaeilge san earnáil sin.
Tá sé beartaithe forbairt a dhéanamh ar Cogar mar sheirbhís eolais i mbliana agus cur leis an láithreán ghréasáin atá ann agus líonra shóisialta a chruthú idir na craoltóirí iad féin.
Má tá spéis agat Cogar a léamh tá sé ar fáil anseo Tá síntiús saor in aisce; cuir rphost chuig cogar@gaelport.com. Táimid i gcónaí ag lorg scéalta faoi cláir raidió agus sraith raidió nua i nGaeilge ó léiritheoirí neamhspleácha agus ó na stáisiúin raidió féin. Abair amach é!

Comórtas Filíochta an Chuairt- Ar ais i mbliana!


Bhuel, ní raibh an deis againn an scéal is déanaí faoin gcomórtas filíochta Ghaeilge a foilsiú níos luaithe sa bhlag seo! (Táim ag déanamh iarracht níos mó é a nuasonrú go minic, sprioc mhí Feabhra ar aon nós)

Ach seo anois ná mionsonraí má tá sibh ag iarraidh iarratas a chur isteach! Is comórtas filíochta dhátheangacha atá i gceist, agus is féidir le filí dánta nua-chumtha i nGaeilge nó i nGàidhlig na h-Alban a chur isteach ar an gcomórtas, ach leagan Béarla a chur ar fáil chomh maith.

Agus is fiú iarratas a chur isteach mar tá duais maith le buachan EUR500 agus foilseofar an dán i nuachtlitir na Comhdhála i mí Bealtaine agus san irisleabhar Comhar. Níl aon táille iontrála i gceist don chomórtas seo, agus níl aon srian maidir le hábhar, fad, téama nó stíl. Glacfar le hiarratais trí ríomhphost amháin, roimh 03 Aibreán 2009 ach teagmháil a dhéanamh le Síle Ní Chatháin ag sile@comhdhai.ie ar dtús.

Tá mo chomhghleacaí Síle an-ghnóthach i láthair na huaire ag reáchtáil Cuairt na bhFilí Is scéim cheilteach sean-bhunaithe thábhachtach í An Chuairt, atá ar siúl i mbliana ón 20-25 Aibreán 2009. Tá meas mór ag muintir na Gaeilge agus na Gàidhlige ar an gCuairt, ach go háirithe ag filí, ceoltóirí, agus amhránaithe an dhá traidisiúin atá fite fuaite lena chéile. I measc na bhfilí agus ceoltóirí mór le rá ar ghlac páirt sa Chuairt cheana bhí Somhairle MacGill Eain, Cairstíona Primrose, agus Floraidh Nic Neill.

I measc na bhfilí agus na gceoltóirí Éireannacha a chuaigh ar an gcuairt go hAlbain, bhí Máirtín Ó Direáin, Caitlín Maude, Colm Breathnach, Louis de Paor, Máiréad Ní Mhaonaigh, Seosamh Mac an Iomaire, Lasairfhíona Ní Chonaola, Bríd Ní Mhóráin agus Cathal Ó Searcaigh.

Is go hAlbain a chuaigh an duais anuraidh chuig file darb ainm Niall Gordon (eisean sa phictiúr thuas) lena dhán ‘Rannan na Bliadhna’ agus is cinnte go mbeidh gach iarracht á dhéanamh ag filí na hÉireann an duais a thabhairt ar ais go hÉirinn i mbliana.

Roghnófar an t-ocht dán nua-chumtha is fearr sa chomórtas sei i gcibé teanga (Gaeilge nó Gàidhlig) agus gheobhaidh an t-údar deis a dhán a léamh ag oíche mhór an Chomórtais in Áras Chomhdháil Náisiúnta na Gaeilge le linn na féile Cuairt na bhFilí.
Má tá cheist ar bith agat maidir leis an comórtas seo déan teagmháil le Síle anseo sa chomhdháil trí ríolmphost a chur chuig sile@comhdhail.ie

Anois, cá chuireas mo bhróga rince...?


Bhí sé an-chiúin i saol na Gaeilge le dhá mhí anuas agus thug sé ardú croí dúinn ar fad a chloistint go mbeidh Club Gaeilge úrnua dírithe ar lucht labhartha na Gaeilge, lucht foghlama na teanga agus daoine ar spéis leo ceol Gaelach, ceol Domhanda amhránaíocht rince agus spraoi a tionólfar go rialta i lár na cathrach! Clun Sonas is teideal don chlub a reáchtálfar i Break for the Border ar an 26 Feabhra, Déardaoin seo chugainn!
láithreán gréasáin úrnua ag an club agus tá cur síos iomlán ar na himeachtaí atá le teacht sa tréimhse romhainn. Bhí áthas orainn nuair a chualamar go mbeadh an Corcaíoch cainteach é féin John Spillane, fair play dó ag casadh an chéad oíche eile. Táim ag súil go mór leis...an mbeidh tusa ann?

Dé hAoine, Feabhra 13, 2009

forbairt an dátheangachais

Bhí scéal spéisiúil ar BBC online mar gheall ar dul chun cinn sa dátheangachas i dTuaisceart Éireann agus sa Ríocht Aontaithe

Local UK languages 'taking off'


More and more state school children in the UK are being taught in Welsh, Gaelic and Irish, the BBC has learned.
The number of Northern Ireland children learning Irish grew from just 484 in 1992 to 3285 in 2008.
In Wales, 20% of schoolchildren are now being taught entirely in the Welsh language - up from 16% in the 1990s.
Some experts believe that bilingual children are at an advantage at school, because learning two languages boosts their ability to learn.

Welsh schoolchildren are still far more likely to learn their native language than Scottish or Irish children - however, the statistics suggest Gaelic and Irish are growing in popularity.

In 1997 just 112 Scottish pupils learned Gaelic. In 2007, 2,601 students were learning it, either in an exclusively Gaelic school, or in a bi-lingual one.

Devolution has meant profound educational changes, says the BBC's Colette Hume, in Northern Ireland, as a demand for speakers of these languages grows.
It seems having two languages in the brain stimulates it
And she said that the growth in demand for this type of education may reflect a growing sense of identity and confidence in the nations of the UK.
She visited a tiny Irish-medium school in Northern Ireland which opened last year with just 12 pupils, but now has 28.

In Scotland, the country's first Gaelic-medium secondary school opened in Glasgow in 2006.
The BBC launched a Gaelic channel, BBC Alba, in September last year, which promotes the Gaelic language, while hoping to appeal to audiences across Scotland.
The latest figures from the Welsh Assembly Government show that 40,756 secondary schoolchildren out of a total of almost 207,000 are being taught in "Welsh medium schools" - where most or all subjects are taught in Welsh.

David Reynolds, a professor of education at Plymouth University, said learning Welsh had "really taken off" and that any reservations about learning the local language seemed to have disappeared.
"In Wales, the evidence is that 40% of children are fluent in Welsh, and 20% of their parents.
"In terms of use, you are able to sell your language in a way you couldn't 20 years ago, and it is of direct use to you because of burgeoning employment in the devolved states."
Globalisation

Professor Colin Baker from the University of Bangor is an expert in bilingual education, and says bilingual children have an advantage in terms of intelligence.

Some parents want their children to identify strongly with their nation"They actually have a higher IQ," he said. "It seems having two languages in the brain stimulates it, adds extra associations into the brain and deepens thinking."
Professor Reynolds identifies a further reason why this trend towards learning a local language appears to have taken hold.

He said that in an increasingly globalised world, people are more keen to keep sight of their identity, and one way of achieving this is through learning your local language.
"Knowledge of your own local area gives you identity and roots, I think," he said.
"If you look at why it might be happening, I think it's a desire to root children, and also adults, in a local experience

Dé Máirt, Feabhra 03, 2009

teangacha, fotheidil agus comhlachtaí príobháideacha

Dhá scéal spéisiúil a léigh mé san rss ar maidin....

Mhol Gay Mitchell ar Lá 'le Bríde( Eisean atá ina Fheisire de Pharliamint na hEorpa -Baile Atha Cliath-Fine Gael) gur chóir go dtaispeánfar gach scannán le linn féile Naomh Phádraig le fotheidil Gaeilge.


Cinemas should subtitle films in Irish for St Patrick's festival week - Mitchell

Fine Gael MEP for Dublin, Gay Mitchell, has proposed that all public showings of films during the St Patrick's Festival should be subtitled in Irish and has sought meetings with studio representatives in Ireland on the subject.
"In Brussels it is the norm that films shown publicly in cinemas are subtitled, often in more than one language. This can happen at the theatre also. I attended a Gate Theatre tour production of a Beckett play in Brussels last year which had subtitle screens discreetly placed on either side of the stage."It is time to try this in Ireland. I have asked for a meeting with the studio representatives in Ireland (Paramount, 20th Century Fox, Sony, Disney and Warner Bros) to propose that they introduce this, in the first instance on a trial basis, for all public showing of films for the coming St Patrick's festival week. Most of us have some Irish but lose the little we have because we cannot use it daily. Here is an opportunity to help those of us whose Irish is weak to start to build on what we have locked away from our school days."There are now 212 Gaelscoileanna in Ireland of which 170 are primary and 42 are secondary. In Dublin alone there are 32 primary and 8 secondary schools. There is a clear demand for the language. In addition, for St Patrick's festival week I believe most Irish people would welcome the opportunity to renew their interest in Irish."


Gan amhras bheadh gníomh mar sin iontach ar fad ach bheadh amhras orm a mbeadh an dea-thoil ag na comhlachtaí móra tabhairt faoi fotheidil ag an tráth seo nuair atá an saol agus a mháthair ag caint faoi gearradh siar.

Ceist amháin eile cad is brí leis an ráiteas all public showing of films for the coming St Patrick's festival week. An mbeadh gach scannáin atá á dtaispéant i bpictiúrlanna na tíre clúdaithe faoin ráiteas seo, céard faoi scannáin atá á dtaispeánt ar tamaill roimhe sin -an mbeadh gá ann iad a fotheidliú chomh maith? Ní dóigh liom go bhfuil an moladh seo réadúil agus gan amhras bheadh daoine áirithe sa tír (tuigeann tú féin cé h-iad) ag tabhairt amach faoi.

In ionad ráiteas chomh ginearálta a eisiúint b'fhéidir go mbeadh toradh ar an bhfeachtais dá ndíreofaí ar scannán nó dhó ach go háirithe ar scánnáin a bheadh dírithe ar dhaoine óga atá fós sa chóras oideachais mar bhunchéim don bhliain seo.
Agus an dara scéal ón Virtual Linguist scríofa ag Susan Purcell...

More laws to promote the Welsh language in Wales

The Welsh Assembly government has made a bid to have the right to pass legislation itself on the use of the Welsh language; at the moment all such decisions are taken at Westminster. The aim is for Welsh to have official status and eventually create a truly bilingual Wales (Welsh Assembly page in English
here and in Welsh here). The Welsh government wants to compel certain private companies eg telephone, fuel and rail companies to provide information in Welsh as well as in English. Other private companies eg supermarkets will not be obliged to do so. At the moment, under the Welsh Language Act of 1993 only public sector bodies are legally obliged to communicate with the public in both Welsh and English.